Αναμφίβολα, ο κορονοιός αποτελεί, πλέον, ένα παγκόσμιο πρόβλημα υγείας , και η έξαρσή του κατά διαστήματα ανησυχεί ιδιαίτερα τους επιστήμονες, οι οποίοι προσπαθούν ανελλιπώς να βρουν μια αποτελεσματική θεραπεία , να μειώσουν τη θνητότητα ή έστω να προφυλάξουν τον ανθρώπινο οργανισμό από την εκδήλωση σοβαρών συμπτωμάτων. Στο πλαίσιο της προστασίας του οργανισμού, αρκετά ενδιαφέρουσες είναι οι πρόσφατες έρευνες που επικεντρώνονται στο ρόλο της βιταμίνης D στη μείωση του κινδύνου λοιμώξεων και θανάτων από covid-19!

Πώς δρα η βιταμίνη D;
Η βιταμίνη αυτή ασκεί τον προστατευτικό της ρόλο μέσω 3 μηχανισμών:

• μηχανισμός φυσικού εμποδίου
• μηχανισμός κυτταρικής ανοσίας ¹
• μηχανισμός προσαρμοστικής ανοσίας

Η βιταμίνη D επάγει την απελευθέρωση αντιμικροβιακών πεπτιδίων, τα οποία δρουν τόσο κατά βακτηρίων, όσο και κατά ιών και μυκήτων ². Τα πεπτίδια αυτά σκοτώνουν τα παθογόνα και καταστρέφουν τις κυτταρικές τους μεμβράνες ³.

Σχετικά με την κυτταρική ανοσία, μειώνεται η έκκριση μιας σειράς κυτταροκινών, οι οποίες φυσιολογικά επάγονται εξαιτίας της παρουσίας του ιού σε ασθενείς, όπως ο παράγοντας νέκρωσης όγκων και η ιντερφερόνη γ ⁴. Το ενδιαφέρον είναι ότι η βιταμίνη αυτή μειώνει την έκκριση προ-φλεγμονωδών κυτοκινών ενώ αυξάνει την έκφραση αντι-φλεγμονωδών τέτοιων πρωτεινών.

Όσον αφορά την προσαρμοστική ανοσία, η βιταμίνη D αναστέλλει τις απαντήσεις που μεσολαβούν τα Τ βοηθητικά κύτταρα τύπου 1, αναστέλλοντας έτσι την έκκριση των φλεγμονωδών IL-2 και INF-γ, και ταυτόχρονα επάγει τα Τ ρυθμιστικά κύτταρα, που μειώνουν τη φλεγμονή ⁵, ⁶.

Αποτελέσματα μελετών
Σε διάφορες κλινικές μελέτες, τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D ορού συσχετίστηκαν με οξεία λοίμωξη αναπνευστικού ⁷, ⁸. Πιο συγκεκριμένα, όσοι είχαν επίπεδα βιταμίνης <20ng/ml , είχαν 64% αυξημένο κίνδυνο για πνευμονία ⁹. Τα επίπεδα ορού συσχετίστηκαν αντίστροφα με προφλεγμονώδεις κυτοκίνες, IL-6, αυξημένη CRP και αυξημένο κίνδυνο πνευμονίας. Μια άλλη ανασκόπηση έδειξε ότι οι λοιμώξεις αναπνευστικού ήταν σημαντικά λιγότερες σε ομάδα που λάμβανε συμπλήρωμα βιταμίνης D από ότι σε ομάδα που δε λάμβανε κανένα συμπλήρωμα ¹⁰. Η συμπληρωματική χορήγηση φάνηκε ότι αυξάνει την γλουταθειόνη, ένα σημαντικό αντιοξειδωτικό για την υγεία του οργανισμού ¹¹, καθώς έχει βρεθεί ότι έχει ισχυρή αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση και ενισχύει την άμυνα του ανοσοποιητικού.

Πόσο βιταμίνη D πρέπει να λαμβάνουμε;
Η βιταμίνη D είναι μια λιποδιαλυτή βιταμίνη, την οποία μπορούμε να συνθέσουμε και μέσω της ηλιακής έκθεσης. Οι ακτίνες UV του ήλιου μετατρέπουν την 7-δέυδρο-χοληστερόλη σε προβιταμίνη D3, που στη συνέχεια γίνεται βιταμίνη D3. Αυτή μετατρέπεται στο ήπαρ σε 25-OH βιτ. D ή αλλιώς καλσιδιόλη, και είναι αυτή που μετράται στο αίμα. Στους νεφρούς γίνεται 1,25(OH) 2 βιτ.D, δηλαδή μετατρέπεται στην ενεργή μορφή της , την καλσιτριόλη. Φυσιολογικές τιμές για την 25-OH βιτ. D στο αίμα είναι >30ng/ml. Οι νέες διατροφικές συστάσεις προτείνουν πρόσληψη βιταμίνης D τουλάχιστον 15μg την ημέρα, σε συνθήκες ελάχιστης έκθεσης στον ήλιο, ποσότητα που αντιστοιχεί σε 25ng/mL βιταμίνης στο αίμα ¹² ! Ωστόσο, όσοι έχουν έλλειψη της βιταμίνης ή δε μπορούν να καλύψουν διατροφικά τη συνιστώμενη ποσότητα μπορούν να λαμβάνουν συμπλήρωμα προκειμένου να αυξήσουν τα επίπεδα ορού σε 30-50 ng/mL. Τροφές πλούσιες σε βιταμίνη D είναι: ο σολομός, η σαρδέλα, το σκουμπρί, η ρέγγα, ο τόνος, ο κρόκος αυγού, τα μανιτάρια, το συκώτι. Συγκεκριμένα, 100g σκουμπρί και 100γ σαρδέλα έχουν περίπου 12,3 μg βιταμίνης ,100g σολομού έχουν 11μg βιταμίνης ¹³. Συμπερασματικά, από τα παραπάνω αποδεικνύεται ο σημαντικός ρόλος της βιταμίνης D στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού και στην ενδεχόμενη προστασία στις επιπλοκές του covid-19. Παρόλα αυτά, πρόκειται για ένα ζήτημα πρωτόγνωρο και απαιτούνται και περισσότερα δεδομένα για να εξάγουμε ένα ασφαλές συμπέρασμα. Η βιταμίνη D δεν είναι σε καμία περίπτωση η θεραπεία απέναντι στον ιό!! Επίσης προσοχή στα συμπληρώματα. Κανένα συμπλήρωμα δε πρέπει να υποκαθιστά μια υγιή και ισορροπημένη διατροφή.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Rondanelli, et.al., 2018, Self-Care for Common Colds: The Pivotal Role of Vitamin D, Vitamin C, Zinc, and Echinacea in Three Main Immune Interactive Clusters (Physical Barriers, Innate and Adaptive Immunity) Involved during an Episode of Common Colds-Practical Advice on Dosages and on the Time to Take These Nutrients/Botanicals in order to Prevent or Treat Common Colds. Evid. Based Complement. Alternat. Med.
2. Herr, C. Shaykhiev, R. Bals, R. (2007). ‘The role of cathelicidin and defensins in pulmonary inflammatory diseases’, Expert Opin. Biol. Ther. 1449–1461.
3. Agier, J. Efenberger, M. Brzezinska-Blaszczyk, E. ‘Cathelicidin (2015). Impact on inflammatory cells’ Cent. Eur. J. Immunol 40,225-235.
4. Sharifi, A. Vahedi, H. Nedjat, S. Rafiei, H. Hosseinzadeh-Attar, M.J. (2019).Effect of single-dose injection of vitamin D on immune cytokines in ulcerative colitis patients: A randomized placebo-controlled trial. APMIS, 127, 681–687.
5. Lemire, J.M. Adams, J.S. Kermani-Arab, V. Bakke, A.C. Sakai, R. Jordan, S.C. (1985) 1,25-Dihydroxyvitamin D3 suppresses human T helper/inducer lymphocyte activity in vitro . J. Immunol , 134, 3032–3035.
6. Jeffery, L.E. Burke, F. Mura, M. Zheng, Y. Qureshi, O.S.; Hewison, M. Walker, L.S. Lammas, D.A. Raza, K. Sansom, D.M. (2009). 1,25-Dihydroxyvitamin D3 and IL-2 combine to inhibit T cell production of inflammatory cytokines and promote development of regulatory T cells expressing CTLA-4 and FoxP3 J. Immunol., 183, 5458–5467.
7. Cannell, JJ Vieth, R, Umhau, JC Holick, MF Grant, WB, Madronich, S et al. (2006) Epidemic influenza and vitamin D. Epidemiology & Infection. 134:1129–1140.
8. Ginde, AA Mansbach, JM Camargo, CA (2009) . Association between serum 25-hydroxyvitamin D level and upper respiratory tract infection in the Third National Health and Nutrition Examination Survey. Archives of internal medicine. 2009;169:384–390.
9. Zhou, Y-F Luo, B-A Qin L-L (2019) . The association between vitamin D deficiency and community-acquired pneumonia: A meta-analysis of observational studies. Medicine. 2019;98.
10. Charan, J Goyal, J Saxena, D Yadav P. (2012) Vitamin D for prevention of respiratory tract infections: A systematic review and meta-analysis. J Pharmacol Pharmacother. ;3:300
11. Lei, G-S Zhang, C Cheng , B-H Lee C-H(2017) . Mechanisms of Action of Vitamin D as Supplemental Therapy for Pneumocystis Pneumonia. Antimicrob Agents Chemother. ;61
12. NIH: Vitamin D Fact Sheet for Health Professionals. Available at: https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminD-HealthProfessional/
13. U.S. Department of Agriculture, Agricultural Research Service. FoodData Central