Το τσάι αποτελεί ένα από τα τρία πιο γνωστά μη αλκοολούχα ροφήματα ( τσάι, καφές, κακάο). Μεγάλο μέρος του πληθυσμού τόσο στην χώρα μας όσο και σε άλλες καταναλώνει  τσάι σε αρκετά συχνή βάση.  Προέρχεται από τα φύλλα του δέντρου «camellia sinensis» ή «camellia thea» και διαιρείται σε ορισμένες κατηγορίες-είδη με βάση τις τεχνικές ζύμωσης που υφίσταται. Οι κατηγορίες αυτές είναι:

• Το πράσινο τσάι που δεν υφίσταται ζύμωση
• Το μαύρο τσάι που υφίσταται ολική ζύμωση
• Το τσάι Oolong που υφίσταται μερική ζύμωση
• Το τσάι του βουνού

Είναι ευρέως γνωστό ότι η κατανάλωση τσαγιού έχει ευεργετικές ιδιότητες και συνεισφέρει στη συνολική υγεία του οργανισμού μας γεγονός που οφείλεται στην ιδιαίτερη θρεπτική του αξία. Ας δούμε, λοιπόν, αναλυτικά τα οφέλη  του για την υγεία:

ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Πλήθος μελετών έχουν αποδείξει την ύπαρξη συσχέτισης  ανάμεσα στην κατανάλωση τσαγιού και στη μείωση  του  κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων.  To τσάι -κυρίως το πράσινο- είναι πλούσιο σε πολυφαινόλες και φλαβονοειδή , ενώσεις που έχουν αποδειχτεί ότι προστατεύουν από τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Η κουερσετίνη, μια φλαβονόλη που εντοπίζεται και στο πράσινο και στο μαύρο τσάι, και οι θεαφλαβίνες, τανίνες που βρίσκονται στο μαύρο τσάι, μπορούν να μειώσουν το σχηματισμό αθηρωματικών πλακών και να βελτιώσουν τη διαθεσιμότητα του ΝΟ, μιας ισχυρής αγγειοδιασταλτικής ουσίας . Επίσης, τόσο το μαύρο όσο και το πράσινο τσάι μειώνουν την αρτηριακή πίεση. Σε μελέτη που έγινε στην Κίνα²,  η συστηματική  μέτρια κατανάλωση τσαγιού,120 ml ή και παραπάνω την ημέρα, για ένα χρόνο έδειξε στατιστικά σημαντική μείωση του κινδύνου εμφάνισης υπέρτασης. Η διερεύνηση των μηχανισμών δράσης του τσαγιού αποτελούν τρέχοντες στόχους διαφόρων ερευνητικών ομάδων.

ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

Οι πολυφαινόλες και τα φλαβονοειδή του τσαγιού αποτελούν ουσίες με αντιοξειδωτική δράση που καταπολεμούν τις επιβλαβείς ρίζες οξυγόνου και το οξειδωτικό stress³, προφυλάσσοντας έτσι από ασθένειες, όπως ο καρκίνος, η νόσος Parkinson και άλλες νευροεκφυλιστικές παθήσεις. Το πράσινο τσάι έχει πιο ισχυρή αντιοξειδωτική ικανότητα απ’ ότι το μαύρο. Το τσάι είναι, επίσης, γνωστό για τις ισχυρές αντιφλεγμονώδεις δράσεις του, καθώς έχει βρεθεί να ελαττώνει τα επίπεδα ουρικού οξέος και της πρωτείνης CRP, που αποτελούν δείκτες φλεγμονής και καρδιαγγειακού κινδύνου.

ΚΑΡΚΙΝΟΣ

Την τελευταία δεκαετία έχουν γίνει πολυάριθμες μελέτες σε πειραματόζωα, όσον αφορά τη σχέση τσαγιού και διαφόρων μορφών καρκίνου ⁴. Οι περισσότερες από αυτές απέδειξαν ότι τα πολυφαινολικά αντιοξειδωτικά του τσαγιού μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του προστάτη, δέρματος, πνευμόνων⁵. Αρκετές επιδημιολογικές μελέτες έχουν διεξαχθεί σε όλο τον κόσμο ώστε να διερευνηθεί η επίδραση του τσαγιού στην εμφάνιση διαφόρων μορφών καρκίνου στον άνθρωπο. Συνήθως, τα αποτελέσματα είναι πιο θετικά στις μελέτες που χρησιμοποιείται το πράσινο τσάι σε σχέση με αυτές που χρησιμοποιείται το μαύρο. Παρ’ όλα αυτά περαιτέρω μελέτες είναι απαραίτητες για τη διερεύνηση της πιθανής αντικαρκινικής δράσης του τσαγιού στον άνθρωπο.

ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Μελέτες που έχουν γίνει σε πειραματόζωα έδειξαν ότι το πράσινο και μαύρο τσάι ενισχύουν τη δράση της ινσουλίνης. Η αντιδιαβητική δράση του τσαγιού οφείλεται στο φαινολικό συστατικό του EGCG ( γαλλική επιγαλλοκατεχίνη), το οποίο έχει βρεθεί να  αυξάνει την ευαισθησία των ιστών στην ινσουλίνη και αναστέλλει τη δράση του ενζύμου α-αμυλάση που είναι υπεύθυνο για τη διάσπαση των υδατανθράκων . Επίσης, τα εκχυλίσματα πράσινου τσαγιού  φαίνεται να μειώνουν και τον BMI( δείκτη μάζας σώματος).

ΣΥΜΜΑΧΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗΣ

Η οστική πυκνότητα φαίνεται να επηρεάζεται από συστατικά που εμπεριέχονται στο τσάι, όπως τα φυτοοιστρογόνα. Την προστασία αυτή παρέχει κυρίως το μαύρο τσάι, όπου η κατανάλωση περίπου 4 κουπών την ημέρα έδειξε ότι αύξησε την οστική πυκνότητα, κυρίως σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Ακόμη, το μαύρο τσάι αποτελεί ανεξάρτητο προστατευτικό  παράγοντα για τον κίνδυνο καταγμάτων ισχίου σε άντρες ⁷.

ΑΝΤΙΒΑΚΤΗΡΙΑΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ

Η γαλλική επιγαλλοκατεχίνη ( EGCG) που υπάρχει στο τσάι βρέθηκε να έχει αποτέλεσμα έναντι της αποτροπής της μόλυνσης από HIV και Staphylococcus aureus. Η κατανάλωση τσαγιού μειώνει το ph στο έντερο και αυξάνει συγκεκριμένα γένη βακτηρίων που διαβιούν εκεί και προσφέρουν προστασία από ιούς, όπως ο ιός της γρίπης ή ο ροταιός ⁸.

ΠΡΟΣΟΧΗ

Παρόλες τις θρεπτικές ιδιότητες των διαφορετικών ειδών τσαγιού, η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται με μέτρο. Το τσάι περιέχει καφείνη και η υπερβολική κατανάλωσή του μπορεί να οδηγήσει σε υπερκινητικότητα, αύξηση καρδιακού παλμού και διαταραχές ύπνου. O United States Department of Agriculture (USDA) προτείνει η κατανάλωση καφείνης να μην ξεπερνά τα 400mg την ημέρα. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε έγκυες γυναίκες, οι οποίες δεν πρέπει να καταναλώνουν πάνω από 300mg καφείνης ημερησίως.

Συγκεκριμένα :

1 φλιτζάνι μαύρο τσάι περιέχει 47 mg καφείνης

1 φλιτζάνι πράσινο περιέχει 20 – 45 mg καφείνης

Τέλος, οι κατεχίνες που περιέχονται στο τσάι μπορεί να μειώσουν την απορρόφηση του σιδήρου, οπότε συστήνεται να μην καταναλώνεται παράλληλα ή αμέσως μετά το φαγητό⁹.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Loke, W.  Proudfoot, J.  Hodgson, J.  McKinley, A.  Hime, N.  Magat, M.  Stocker, R.  and Croft, K. (2010). ‘Specific dietary polyphones attenuate atherosclerosis in Apolipoprotein E knockout mice by alleviating inflammation and endothelial dysfunction’, Arteriosclerosis, Thrombosis, and Vascular Biology. 30: 749-757.
2. Yang, Y.  Lu, F.  Wu, J.  Wu, C. and Chang, C. (2004). ‘The protective effect of habitual tea consumption on hypertension’. Archives of Internal Medicine 164: 1534-1540.
3. Erba, D.  Riso, P.  Bordoni, A.  Foti, P.  Biagi, P.  and Testolin, G. (2005). ‘Effectiveness of moderate green tea consumption on antioxidative status and plasma lipid profile in humans’. The Journal of Nutritional Biochemistry. 16: 144-149.
4. Butt, S.  and Sultan, M. (2009). ‘Green tea: Nature’s defense against malignancies’. Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 49: 463-473.
5. Khan, N.  and Mukhtar, H. (2007). ‘Tea polyphenols for health promotion’. Life Sciences. 81: 519-533.
6. Chen, Z.  Petinger, M.  Ritenbaugh, C.  LaCroix, A.  Robbins, J.  and Caan, B. (2003). ‘Habitual tea consumption and risk of osteoporosis: A prospective study in the Women’s Health Initiative Observational Cohort’. American Journal of Epidemiology. 158: 772-781.
7.  Kanis, J.  Johnell, O.  Gullberg, B.  Allander, E.  Elffors, L.  Ranstam, J., Dequeker, J.  Dilsen, G.  Gennari, C.  Vaz, A.  Lyritis, G.  Mazzuoli, G.  Miravet, L.  Passeri, M.  Cano, R. Rapado, A.  and Ribot, C. (1999). ‘Risk factors for hip fracture in men from Southern Europe: The MEDOS study. Mediterranean Osteoporosis Study’. Osteoporosis Ιnternational. 9: 45-54.
8. Khan, N.  and Mukhtar, H. (2007). ‘Tea polyphenols for health promotion’. Life Sciences. 81: 519-533.
9. Cabrera, C. Artacho, R.  and Giménez, R. (2006). ‘Beneficial effects of green tea – A review’. Journal of the American College of Nutrition. 25: 79-99.